این روزها کمتر کسی است که پیگری اخبار ویروس کرونا که باعث شیوع یک پاندمی وحشتناک در سراسر دنیا شده است و اثرات مرگبار آن نباشد. ویروسی چند میکروگرمی که جان خیلی‌ها را گرفت، خیلی‌ها را به خاک سیاه نشاند و کاری کرد که به ناگهان سبک زندگی ما تغییرات جدی را به خود ببیند. تغییراتی که شاید تا چند ماه قبل فکر نمی‌کردیم به این سرعت فراگیر شود.
با شیوع پرسرعت ویروس کرونا در بیشتر مناطق دنیا از جمله ایران که حتی بزرگترین دولت‌ها را دچار سردرگمی و مشکلات عدیده کرده است، بسیاری از کسب و کارها که خودشان را آماده فروش پایان سال می‌کردند با مشکلات جدی مواجه شدند.
با تبیین قوانین سخت‌گیرانه و اجرای فاصله‌گذاری اجتماعی اماکن پرتردد مانند بازارها، مراکز مذهبی، مسابقات ورزشی و ورزشگاه‌ها، مراکز آموزشی و تمامی تجمعات دچار تعطیلی طولانی‌مدت شدند و بسیاری از کسبوکارهای مختلف برای انجام فعالیت‌های خود دورکاری را انتخاب کردند.
در حالی که گزارش‌های مختلفی از سراسر دنیا ضرر و زیان‌های جبران‌ناپذیری که به مشاغل مختلف واردشده است مخابره می‌کنند، برخی از کسب‌وکارها تا مرز تعطیلی و ورشکستگی پیش رفته‌اند. میزان فروش گوشی‌های هوشمند به کمترین مقدار خود در چند سال اخیر رسیده، پیش بینی شده است که صنعت هوایی دنیا در سال 2020 حدود 130 میلیارد دلار ضرر کنند، اسپانسرهای رویدادهای مختلف مانند المپیک 2020 توکیو ضررهای جبران‌ناپذیری را متحمل شده‌اند و اقتصادی بسیاری از دولت‌ها و مجموعه‌ها دچار مشکل جدی شده است.
بسیاری از کسبوکارهای آفلاین و آنلاین ایرانی که خودشان را برای فروش خوب پایان سال و شروع سال جدید آماده می‌کردند به ناگهان در گردابی فرورفتند که حتی اجازه تصمیم‌گیری‌های فکرشده به آنها نمی‌دهد. در این بین شاید مشاغل آنلاین و استارتاپ‌ها دچار خسارت سنگین‌تری شده باشند. به همین دلیل مجبور شدند راهکارهای موقتی را در پیش بگیرند تا شاید بتوانند از این شرایط عبور کنند. البته که برخی از آنها شاید هیچ‌گاه نتوانند ادامه دهند. در ادامه بیشتر درباره تاثیر کرونا روی کسب و کارهای آنلاین خواهیم گفتم.
بیشتر بخوانید: پنج قانونی که گوگل در دوره بحران کرونا برای ارائه خدمات به مشتریان خود به آن پایبند است
تغییر برنامه‌های بازاریابی، فروش و تبلیغات
در حالی که خیلی‌ها به تعطیلات ناخواسته رفتند و به دلیل تعیین قوانین پیشگیرانه بسیاری از فعالیت‌ها معلق شد، بسیاری از کسبوکارهای آنلاین که برنامه‌های بازاریابی و فروش خود را روی پلن‌هایی چون تبلیغات کلیکی، سئو، رپورتاژ آگهی، بازاریابی شبکه‌های اجتماعی یا حتی تبلیغات محیطی بسته بودند، دچار مشکلات جدی شدند. اما برخی از برندها نیز خیلی سریع برنامه‌های خودشان را با توجه به تغییرات صورت گرفته در سبک زندگی، رسانه‌های تبلیغاتی یا پرسونای مخاطبان تغییر دادند. ضمن اینکه با معرفی سرویس‌های جدید تلاش کردند مشتریان بیشتری را به سمت خود جذب کنند.
دورکاری اختیاری یا اجباری؟!
با اینکه بسیاری از کسب‌وکارها در یک جریان گسترده با اینکه آمادگی کافی را نداشتند، مجبور به دورکاری شدند و این موضوع را از طریق رسانه‌های مختلف اعلام کردند، ولی برخی از قسمت‌هایی که نیاز به فعالیت حضوری یا همکاری تیمی دارند، نتوانستند به‌طور کامل دورکار شوند. البته برخی مدیران هم تصمیم گرفتند تصمیم نهایی را به همکاران خود واگذار کنند. اما به نظر می‌رسد آماده نبودن زیرساخت‌های لازم، سرعت کند اینترنت و فشار زیاد وارد بر شبکه دیتا، دغدغه‌های فکر کارمندان، فراهم نبودن شرایط کار در خانه و ناهماهنگی‌های تیمی مشکلات زیادی را برای مدیران به وجود آورده باشد.
کسبوکارهای آنلاینی که بخش‌هایی چون امور مشتریان، لجستیک یا حمل‌ونقل داشتند مجبور به سرویس‌دهی هستند و تلاش می‌کنند پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند.
عزای گردشگری، عروسی سوپرمارکتی‌ها و آموزشی‌ها
شیوع کرونا بیشترین ضربه را به صنعت گردشگری زد. در حالی که تورهای مسافرتی زیادی رزرو شده بودند، بلیط‌‌های بی‌شماری فروخته شده بود، خیلی‌ها آماده سفر بودند و کسبوکارهای آنلاین تبلیغات گسترده‌ای را برای تعطیلات نوروز انجام داده بودند، به یک باره همه چیز لغو شد. نه‌تنها مشاغل اینترنتی فعال در این حوزه ضرر زیادی را متحمل شدند و هیچ درآمدی نداشتند، بلکه باید هزینه مشتریان را نیز عودت می‌‌دادند. این وضعیت تقریبا در بسیاری از کسبوکارهای دیگر مانند صنعت غذا و خوراکی، تکنولوژی و... نیز دیده می‌شود.
اما در حالی که حوزه‌های مختلف دست به گریبان چالش‌های مختلف بودند، عروسی به کوچه کسب‌وکارها و استارتاپ‌های آنلاینی آمد که حوزه فروش محصولات تندمصرف سوپرمارکتی، پلتفرم‌های آموزشی و مشاغل ارائه خدمات فعالیت می‌کنند. اما این رشد سریع و آماده نبودن آنها نیز باعث شد این کسب‌وکارها نیز دچار چالش‌های مختلفی شدند. به‌طوری که حتی مجبور به استخدام گسترده و اضافه‌کردن سرویس‌ها مختلف شدند. این روزها خریدهای آنلاین و برگزاری وبینارهای آموزشی با سرعت نور در حال رشد هستند!"
بیشتر بخوانید: 10 نکته برای بازاریابی در بحران کرونا
تعدیل نیرو، تصمیمی غم‌انگیز
در حالی که افزایش فروش و تقاضا در برخی کسب‌وکارها مدیران را مجبور کردند تا خیلی سریع استخدام‌های گسترده داشته باشند، ماجرا در کسب‌وکارها و استارتاپ‌های زیان‌دیده کاملا متفاوت بود. در شرایط فعلی شاید مهمترین هدف یک مدیر که تصمیم درستی به نظر می‌رسد، حفظ و بقا مجموعه‌ای باشد که سال‌ها برای رشد آن تلاش شده است. به همین دلیل شاهد تعدیل نیرو در شرکت‌های مختلف بودیم که ماجرای غم‌انگیز شیوع ویروس کرونا را تلخ‌تر کرد.
حرف آخر
قهرمان بلامنازع مارکتینگ و بازاریابی جهان در چند دهه اخیر، بدون شک ویروس کرونا بوده است! درگیرکردن مردم تمام کشورهای دنیا، فراگیر شدن در کوتاه‌ترین زمان، پخش‌شدن در هر جایی که فکرش را بکنید، افتادن سر زبان میلیاردها نفر از جمعیت جهان و در نهایت مجبور کردن‌شان به انجام سخت‌ترین خواسته‌ها مثل ماندن در خانه، ترک معاشرت با دیگران، شستشوی دیوانه‌وار دست‌ها و ضدعفونی کردن تمام چیزها. چه بازاریابی دیگری را می‌شناسید که چنین نتایج شگفت‌انگیزی را به دست آورده باشد؟!
در این ویدیو، حسین وحدانی درس‌هایی را که می‌توانیم از این موجود میکروسکوپی اما قدرتمند در بازاریابی بگیریم، برای‌مان مرور می‌کند.
